Een verhaal over kwetsbaarheid en herstel.
(gepubliceerd in het driemaandelijkse tijdschrijft Spiegel van maart 2019)
Mijn hele leven lijkt een zoektocht naar aansluiting. Ik ben forty something en realiseer me nu pas dat ik van nature geen kuddedier ben. Ik functioneer beter tussen de vreemde vogels. Daar kan ik moeiteloos mezelf zijn. Geen verplichte dansjes tegen mijn natuur in, geen ongeschreven regeltjes die ik angstvallig dien te volgen om erbij te horen. Hoe lang heb ik mij verstopt, zelfs voor mezelf? Je moet vast een mens zijn om dat voor mekaar te krijgen.
Aan het prille begin van het jaar 2019 maak ik de balans op van mijn traject, een zoektocht naar mezelf die ondertussen drie jaar duurt. 2016 zal altijd ‘the year of the crash’ blijven, maar ook het jaar waarin ik mezelf eindelijk een reddingsboei toewierp.
Door over elke fase van mijn proces een stukje neer te schrijven, kan ik mijn vooruitgang beter benoemen en krijgt mijn herstelverhaal vorm.
Een stukje voorgeschiedenis.
Door de één ongewenst, door de ander oh zo gewild. Ik werd geboren in een huwelijk dat niet bedoeld was om stand te houden. Ik snapte geen barst van het leven, dat het mijne moest voorstellen. Ik trok me terug, heel diep in mezelf, bouwde dag na dag aan die metershoge muren van zelfbehoud. Mijn enige bondgenoot was de familiehond, op wiens liefde en verwantschap ik kon rekenen wanneer de grote mensen vergaten dat ik bestond.
Mijn ouders scheidden op mijn negende. Door de jaren heen keek ik vaak terug naar dat verlegen, overgevoelige meisje. Ik verwijt mijn ouders niks. Zij deden wat in hun vermogen lag, op dat moment, in die gegeven omstandigheden. Dat verandert niks aan het feit dat dit geen gezonde thuissituatie was voor een kind. Het enige wat dat kind van toen vandaag vraagt is erkenning, zonder dat daar een schuldvraag of een schuldgevoel aan gekoppeld hoeft te worden. We zijn uiteindelijk allemaal kinderen van de omstandigheden.
The year of the crash.
Het is januari 2016. Ik ben niet gelukkig en Nieuwjaar kan me gestolen worden. De ‘viering’ van mijn tienjarig jubileum als ambtenaar uit zich in ‘de grote crash’: op een ochtend word ik wakker en kan ik niks meer. Het masker valt af, lichaam en geest schreeuwen het uit van de pijn. Zelfs de reservetank is leeg. Toch ben ik er nog steeds van overtuigd dat ik vooruit moet, want dat ik, als alleenstaande moeder, geen keuze heb. Die heb ik inderdaad niet meer. Ik moet aanvaarden dat dit geen dipje is waar ik op eigen kracht zal uitklauteren. De buitenwereld schrikt, want ik was toch altijd vrolijk en goedgezind?
Het is maart 2016. Volledig uitgeput word ik binnengebracht in de observatie-eenheid van een psychiatrisch ziekenhuis. Het gevoel dat ik mijn zoon in de steek laat vreet mij helemaal op. Er is geen alternatief. Ik zit op slot, opgeslorpt door duisternis en uitzichtloosheid. Ik voel me een rups die over de vloer kronkelt, noch armen, noch benen. Nooit eerder voelde ik me zo eenzaam en onbegrepen. Ik hoor voor het eerst over die buitengewone plek, waar men zich richt op psychoanalytische therapieën. Ze hanteren een strenge selectieprocedure. Ik krijg groen licht.
Het is april 2016. Pietluttig klein, als een kleuter op haar eerste schooldag, zo meld ik me aan bij het onthaal. Ik doop het ‘de plek die niet bestaat’, want er zijn bewoners die hun verblijf daar angstvallig geheim houden voor de buitenwereld.
Van zodra ik andere bewoners hoor praten, word ik overspoeld door golven van herkenbaarheid. Ik, die mezelf al jaren bestempel als een abnormaliteit, ontdek zowaar soortgenoten. Ze bestaan! Ik ben niet alleen! Na jarenlang stiekem in mijn eentje huilen, zit ik plots te snotteren tussen allemaal vreemden. Hoewel ‘vreemden’ niet het juiste woord is. Een klik binnen deze muren klinkt veel luider dan hierbuiten. Eindelijk voel ik me een volwaardig deel van een geheel, maar wel één waar ik geheel mezelf kan zijn!
Ik word omringd en begeleid door de juiste mensen. Ze nemen je bij de hand en wandelen naast je. Ze luisteren naar je en zetten je op weg naar jezelf. Persoonlijke bewustwording is een doel dat je echter zelf moet bereiken. Elk inzicht dat je vergaart moet het jouwe zijn.
Ik moet leren loslaten, uitvlooien wie ik echt ben, wat ik echt wil en wat ik uit mezelf kan halen. Ik exploreer mijn creativiteit, want aan die boom wordt er op de plek danig geschud. Dat zorgt voor de nodige weerstand bij de controlefreak in mij, die ik al veel te lang de teugels laat hanteren.
Na een jaar in opname huppel je niet naar buiten, vrij van alle zorgen, met een pasklare oplossing voor elk probleem. Je krijgt wel een resem tools mee in je bagage, waar je zelf mee aan de slag kan.
De activerende pijler.
Het is juni 2017. De volgende stap kondigt zich aan: ambulante dagtherapie. De activerende pijler, heet dat dan. Ik ben er helemaal klaar voor, maar die eerste weken zijn slopend! Na een jaar onttrokken te zijn aan de snelle, luide, drukke, veeleisende buitenwereld, word ik bruusk blootgesteld aan elke prikkel des levens! De drukte van de ochtend- en avondspits, de prikkelhel van het openbaar vervoer, ganse dagen van interactie met andere mensen,… Ik ben elke avond bekaf, maar ik zet door en reis 2 uur per dag om verder te werken aan mijn herstel. Het gaat alsmaar vlotter, ik kan zelfs terug lezen op de tram.
Het kanteljaar 2018
Op het eerste half jaar in het revalidatiecentrum kan ik terugblikken als zijnde: uitdagend, leerrijk en alweer: creatief!
We maken een heuse radio-uitzending met de mensen van de dagtherapie, ik laat me zelfs overhalen tot het zingen van een duet met een mededeelnemer. Daarna stort ik me volop op een ander intern project over ‘Verbinding’.
Mei is de maand die bepalend is voor rest van het jaar. Ik ontdekte ondertussen het aanbod van Herstelacademie en volg daar al enkele weken de cursus ‘Schrijf aan je herstelverhaal’. Schrijfoefeningen, opdrachten… puur genieten is dat voor mij.
Ik neem ook deel aan de workshop ‘Kleine documenten, grote verhalen’*, in samenwerking met het Letterenhuis Antwerpen. Aan de hand van archiefmateriaal van het Letterenhuis mag je je creativiteit de vrije loop laten. Hier aan meewerken voelt zo goed. Schrijven is een roeping.
Op een zonnige middag zit ik bij vriend P. op het terras. Mijn passie voor het geschreven woord komt ter sprake. Voor hem is dit totaal nieuwe informatie. Hij vraagt om iets te lezen, ik stem bedeesd toe. P. is iemand die dingen meteen aanpakt en zich smijt. Daar ben ik te bedachtzaam voor. Hij gooit het idee op tafel van een eigen website. Hij gelooft ook echt dat ik dat kan. Ikzelf… nog niet zo zeer, maar zijn voorstel laat me niet los en wordt vrij snel omgezet in een doel. P. geeft mij zijn broodnodige ondersteuning en ontpopt zich een beetje als mijn mentor.
Enkele weken later volgt er al een brainstorm, waarin het hele concept vorm krijgt en wordt uitgewerkt. De website zal www.eindelijkjezelfzijn.be heten, met ‘De kracht van lotgenoten’ als een belangrijke rode draad. De webdesigner kan aan de slag! Als de langverwachte aanzet van de site een feit is, vlieg ik er in als een bezetene. Ik leer snel bij. Motivatie doet wonderen.
Het is 20 december 2018. We zijn officieel vertrokken! Ik voel me zowaar gelukkig!
Drie jaar geleden was ik elk gevoel van richting kwijt. Wat ik dacht dat mijn comfortzone was, was eigenlijk een gevangenis. Ik zat opgesloten in mezelf. De muren had ik zelf opgetrokken, de sloten zelf gesmeed. Een uitbraak forceren was dus ook helemaal aan mezelf.
Het wordt nog hard timmeren aan die nieuwe, onbekende weg. Mijn publiek is nog beperkt maar ik ben dankbaar voor elke lezer die mijn website bezoekt. De mooie, warme reacties doen deugd.
Maatschappelijk gezien ben je voor sommigen pas echt iets waard als er cijfers aan te pas komen, en vooral euro’s. Wat mij gelukkig maakt is dat iets juist aanvoelt. Dat stimuleert mij om door te zetten.
Ja! Het is een onzeker gegeven. Nee! Ik heb geen plan B. Wat ik wel heb is mijn eigen website en ik schrijf! Ik schrijf! Weet je hoe fijn dat voelt om dat te zeggen?
*Deze workshop resulteerde in de allereerste reeks ‘Secret Letters’, terug te vinden bij Varia